Het hart wordt door wetenschappelijk onderzoek naar datgene wat al lang wordt begrepen in intuïtieve stromen van weten als het fundament van de menselijke intelligentie aanzien. Stel je voor dat we een economie zouden hebben die volgens hetzelfde onbaatzuchtige principe werkt. Hoe anders kan het leven dan zijn? In deze column neemt John Bloom, secretaris-generaal van de Antroposofische Vereniging in de Verenigde Staten je mee in deze verbeelding, een noodzakelijke re-story: naar een hart gecentreerde economie. “Het is de werking van het menselijk hart, de dienaar van de bloedsomloop die de wijsheid demonstreert die we nodig hebben om geld, het financiële systeem en het economische leven te transformeren.”

Er is een wederkerigheid tussen alles wat er in ons gebeurt en alles wat zich in de ruimte tussen ons afspeelt. Onze economie kan in dat opzicht veel leren van de regeneratieve aard van het hart als een essentiële zelfsturende manager van circulatie en onderlinge afhankelijkheid.

Terwijl het economische leven zich in de eerste plaats bezighoudt met de wereld van materiële zaken, maakt het veel uit hoe we ons in die wereld gedragen. 

Een economie die losstaat van de menselijke behoeften, de waarde van relaties en de aarde als levend systeem, is een economie die kwetsbaar is voor de schaduwkanten ervan: hebzucht, machtsmisbruik en ontmenselijking. Kijkend naar de diepe ongelijkheid van de huidige economie komt het woord ‘hardvochtig’ in me op.

Zulke instincten zouden nooit in het menselijk hart opkomen, omdat de samenstelling ervan zich ten dienste stelt van de gezondheid van het hele menselijk organisme. Vrijwel elke belemmering voor deze ‘dienst’ wordt geassocieerd met ziekte. 

Het hart wordt door wetenschappelijk onderzoek naar datgene wat al lang wordt begrepen in intuïtieve stromen van weten als het fundament van de menselijke intelligentie aanzien.

Als we de verbeelding van het menselijk hart doortrekken, ontdekken we dat een sleutelcapaciteit van hartintelligentie (h)erkenning is. Het hart zou zijn plicht niet kunnen vervullen als het vanuit een oordeel zou vertrekken. 

Eerst voelt of herkent ons hart een behoefte en reageert zo goed mogelijk, vervolgens schat het in of dat antwoord voldoende is en past zo nodig de acties aan. 

Economie gebaseerd op toereikendheid

Stel je voor dat we een economie zouden hebben die volgens hetzelfde onbaatzuchtige principe werkt. Hoe anders kan het leven dan zijn?

Als wij mensen een economie gaan co-creëren die gebaseerd is op een verbeelding van toereikendheid zoals in het hart, moeten we de prioriteiten herschikken en ons bewustzijn, onze cultuur en het proces van onderwijs transformeren. 

In het bijzonder zou er voorrang worden gegeven aan erkenning - dat een aandachtige en directe observatie van ervaring vereist - in plaats van een oordeel dat inherent voorwaardelijk is. De eerste is toekomstgericht, de laatste is reflectief of gerelateerd aan het verleden. 

Natuurlijk hebben we hoofd en hart nodig, maar waar begint betekenisgeving? In gewoonten van het hart of in gewoonten van de geest? Worden we meer geleid door waar we om geven dan door analyse en controle?

In onze huidige economie zijn we in de ban van kapitaal en losgekoppeld van ons hart. Deze tweestrijd is deels het gevolg van de in het hoofd gecentreerde aard van kapitaal, zoals de oorsprong van het woord ‘caput’ aangeeft. 

Hoewel het belangrijk is te erkennen dat intelligentie een rol speelt bij de ontwikkeling van economische waarde, lijkt deze tweestrijd in de wereld op een steeds groter wordende kloof tussen rijkdom en armoede. En in de innerlijke wereld op een uiteenvallen van overtuigingen, waarden en gedragspatronen. 

Vergis je niet, we hebben kapitaal in een of andere vorm nodig, en we hebben degenen die met kapitaal werken nodig om op zo’n manier in de wereld te staan dat het ieder mens waardeert en de regeneratie van de natuur ondersteunt. Een dergelijke praktijk van innerlijke integriteit kan sociale en ecologische wonden helen.

Visie

Nu naar de imaginaire blauwdruk. Echte verandering vindt nooit plaats zonder een leidende visie.

Laten we beginnen met de basis. Lang voor studieboeken, encyclopedieën en Wikipedia was het hart ons kenniscentrum: we leerden via het hart, ook al was het de taak van het hoofd om die kennis te verwerken. 

Bewustzijn is dus evenzeer een product van het hart als van het hoofd, maar onze moderne industriële cultuur is in plaats van het proces van weten resultaten en oordelen gaan waarderen. 

Gedeelde praktijken en disciplines van weten maken het voor ieder van ons mogelijk om onze eigen capaciteiten of gaven te ontdekken en te ontwikkelen.

Het is wanneer die capaciteiten in wederkerigheid werken, om zowel zichzelf als anderen te dienen, dat de sprankeling van een gezond economisch leven tevoorschijn komt. 

Wanneer efficiëntie de gift van mijn capaciteiten ondersteunt en ik in ruil daarvoor van de gemeenschap terug krijg wat ik nodig heb, voel ik me betrokken, erkend en gewaardeerd - zowel materieel als door een gevoel van innerlijke vervulling en relationele verbindingen.

Hoewel dit een ietwat simplistische omlijsting is, geloof ik dat het gevoel dat het oproept, door een aanzienlijk aantal mensen wordt gewenst.

Wat ik beschrijf is een economie waarin het hart centraal staat, een economie die wordt gemotiveerd door voortdurende circulatie, verbinding en zorgzaamheid, en zich bewust is van de waardigheid en het lot van elke persoon. 

En het allerbelangrijkste: een economie waarin het herontdekken van vertrouwen het vitale element wordt dat de circulatie en regeneratie van hulpbronnen ondersteunt als gemeenschappelijke, gecocreëerde rijkdom. 

Bloed is munteenheid van het hart

De rol van geld is een onderwerp voor een andere keer, maar het volstaat te zeggen, zoals Rudolf Steiner in zijn lezingenreeks uit 1922 over economie deed: geld is als het bloed in de bloedsomloop. Bloed is de drager van levensprocessen, de munteenheid van het hart.

Elk deel van het menselijk organisme is doordrongen van de bloedsomloop, maar de bloedsomloop is zinloos zonder het beheer van het hart, zijn gevoeligheid voor ons innerlijke en uiterlijke zenuw-zintuigsysteem en de krachten van ons metabolisme. 

Simpel gezegd, het hart belichaamt onderlinge afhankelijkheid, een essentieel principe van een levensbevestigend economisch leven.

Het is fascinerend voor mij om te bedenken dat het hart van nature ethisch en rechtvaardig is in zijn gave van juiste actie. Het verkiest het ene deel van het lichaam niet boven een ander, tenzij het tijdelijk helende middelen moet toedienen. 

Ons hart oordeelt niet; het herkent eenvoudig de behoefte en reageert daarop. Het streeft naar toereikendheid en acties worden geleid door de impuls om het evenwicht te herstellen - allemaal met het oog op de circulatie en het voldoen aan de behoeften van het geheel door een zeer divers organisch systeem. 

Het hart speculeert niet, het anticipeert en regelt ten dienste van het geheel. Dit zelfherstellende systeem is de sleutel tot de verbeelding van een op het hart gerichte economie.

Tempel van het hart

Ik bied deze verbeelding aan: dat we als Society doorgaan met het bouwen van de tempel van het hart, zelfs op economisch gebied. Kunnen we zien dat we deel uitmaken van een grote circulatie?

Kunnen we zien dat we deel uitmaken van zowel de vernietiging als de regeneratie van natuurlijke systemen, en dat we in onze economische wereld nooit van elkaar gescheiden zijn? 

Grenzen zijn belangrijk, net zoals celmembranen belangrijk zijn. Ze zijn doorlatend en beschermen. Maar uiteindelijk is de bloedsomloop het meest vitaal. En het is de werking van het menselijk hart, de dienaar van de bloedsomloop die de wijsheid demonstreert die we nodig hebben om geld, het financiële systeem en het economische leven te transformeren. 

Niet alleen door, maar ook vanuit het hart kunnen we leren hoe de wereld ons leven kan ondersteunen als we bewust werken om anderen te ondersteunen. In het rijk van de tempel is het redelijk om te vragen: cultiveren we het heilige, en circuleert het heilige door ons heen?