Zouden de grootste beursgenoteerde bedrijven in België de factuur voor hun CO2-uitstoot kunnen betalen? Dat was de centrale vraag in een studie van Axylia die in samenwerking met de Belgische coalitie van eco-ondernemers Kaya, waarvan ook cv Re-story lid is, werd uitgevoerd.

Voor het eerst is in België onderzocht in hoeverre de grootste bedrijven op de Brusselse beurs in staat zijn om hun CO2-rekening te betalen. 

De BE Truth Index identificeert de bedrijven die volgens dit nieuwe criterium het hoofd boven water zouden houden nadat de kosten voor de uitstoot van broeikasgassen zijn verrekend.

Voor het onderzoek greep Axylia, een in Parijs gevestigd bureau voor verantwoord financieel beheer dat deze studie al drie jaar in Frankrijk uitvoert, terug naar zijn eigen Score Carbone, die leidde tot de Vérité 40-index. 

Die index is in Frankrijk inmiddels een erkend gegeven in het economische landschap. 

Om tot de indexscore te komen, berekent Axylia de CO2-factuur door het aantal ton aan CO2-uitstoot te vermenigvuldigen met de prijs van 127 euro per ton, zoals vastgelegd in het meest recente IPCC-rapport.

De CO2-factuur wordt vervolgens van de EBITDA - de inkomsten voor aftrek van rentelasten, belastingen, afschrijvingen en amortisatie - afgetrokken. 

De toegekende score van A tot F geeft dan aan in welke mate het bedrijf in staat is zijn CO2-factuur te betalen.

Hoe groter het financiële risico van een bedrijf wanneer zijn uitstoot in rekening wordt gebracht, hoe dichter  de Score Carbone van dat bedrijf bij een F-score aanleunt. 

Een derde niet te classificeren door gebrek aan informatie

Een eerste vaststelling van de studie in ons land is dat bij een derde van de Belgische bedrijven uit de BEL 20 of met een beurskapitalisatie van meer dan 1 miljard euro op 31 december 2023 (10 van de 34 bedrijven) de CO2-rapportering onvoldoende gedetailleerd is om een eenduidige Score Carbone te kunnen maken. 

“We zouden deze bedrijven graag opnemen in onze studie voor de index van 2025”, stelt Axylia-voorzitter Vincent Auriac. 

“Dat vereist”, zo legt hij uit, “dat deze tien bedrijven hun indirecte uitstoot  van Scope 3 in hun rapportering opnemen, hun gegevens delen met het Carbon Disclosure Project en hun klimaatdoelstellingen laten valideren door het Science Based Targets initiative (SBTi).”

Slechts 13 van de 34 bedrijven die onder de loep zijn genomen, krijgen een score A, B of C en kunnen in de BE Truth Index worden opgenomen. 

In een meer dynamische benadering in functie van klimaat-inspanningen, krijgen nog twee andere bedrijven een plaatsje in de index.

Hoewel zij de scores E en F behaalden, wijzen de prognoses van Axylia voor deze bedrijven op een positieve score tegen 2030. 

Zo telt de BE Truth Index uiteindelijk vijftien bedrijven. Dat wil zeggen dat van de bedrijven die eind 2023 in de BEL 20 waren opgenomen, niet  meer dan 50% een positief resultaat neerzet indien de CO2-factuur van hun EBITDA zou worden afgetrokken. 

Duurzaam economisch model

De resultaten van de studie geven volgens Kaya-voorzitter Benoît Quittre aan dat na opname van de externe kosten de waarde van de grootste bedrijven lang niet altijd strookt met wat zij doen uitschijnen en dus eigenlijk niet correct wordt ingeschat.

“Het prijskaartje van emissies is overigens niet puur hypothetisch”, zegt hij.

“Naarmate, zoals in de Europese Green Deal is voorzien, in steeds meer sectoren emissienormen worden opgelegd, zal de marktprijs per ton CO2 aanleunen bij de referentieprijs in onze studie, of die zelfs overstijgen.”

Benoît Quittre benadrukt daarom het belang van een paradigmaverschuiving: “Een economisch model kan slechts duurzaam zijn als ook de impact van een bedrijf op het klimaat, het milieu en de samenleving positief is.”

Wake-up call

De schade als gevolg van klimaatverandering wordt vandaag gedragen door de hele samenleving, niet door zij die verantwoordelijk zijn voor de broeikasgasemissies. 

Daarom moet volgens Benoît in de waardeberekening van een bedrijf ook de impact van zijn uitstoot worden opgenomen.  

“Wat de CO2-uitstoot betreft, houdt dat onder meer in dat rekening moet worden gehouden met de inspanningen van bedrijven die hun emissies terugschroeven of CO2 uit de atmosfeer afvangen”, vindt Benoît. 

Vandaag worden volgens hem bedrijven die de CO2-uitstoot van hun activiteiten willen beperken en willen bijdragen tot milieubehoud duidelijk benadeeld. 

Benoît: “Er zit een dubbele knoop in ons economisch systeem die de overgang naar een duurzame samenleving de das om doet. Ecopreneurs, die koolstofarme praktijken toepassen en, in het algemeen, het milieu respecteren, hebben het moeilijk om zich te ontwikkelen. 

Wij willen omstandigheden in de hand werken, waarin zij die duurzaam ondernemen kunnen groeien en de concurrentie kunnen aangaan.

De BE Truth Index is een wake-up call voor economische en politieke kringen. De spelregels moeten veranderen om een economie mogelijk te maken die compatibel is met wat de planeet kan regenereren, zodat een waardig leven voor iedereen toegankelijk is, vandaag en morgen!”

Pleidooi voor paradigmaverschuiving

Kaya brengt als coalitie van milieubewuste ondernemers pioniers in de  ecologische transitie samen: bedrijven die het voortouw nemen in natuurbehoud en de ontplooiing van de mens.

Daarnaast pleit Kaya in het politieke en economische landschap voor een  paradigmaverschuiving, om de economie te stroomlijnen met de beperkingen van de planeet. 

Van de acht voorstellen die Kaya heeft gedaan zijn er vijf door de politieke partijen PS, Ecolo en Les Engagés in hun verkiezingsprogramma opgenomen. 

Alle drie de partijen hebben de voorstellen van Kaya om de ‘btw te verlagen tot 0% om een prijssignaal op duurzame producten en diensten te geven en de positieve impact van ecobedrijven aan te moedigen’.

En om ‘reclame te  reguleren op basis van de ecologische, sociale en culturele impact van producten en diensten, en het bestrijden van greenwashing bestrijden’ in hun verkiezingsprogramma opgenomen.

Les Engagés en Ecolo volgen Kaya in hun voorstellen om een ‘wettelijk kader te creëren voor een ‘bedrijf met een missie van gemeenschappelijk belang’ en om ‘de publieke bank Belfius om te vormen tot een echte Belgische klimaatbank’.

De PS nam tot slot ook het voorstel om ‘bedrijven een ecologische boekhouding te laten voeren’ op in het verkiezingsprogramma.

Een vraag aan jou voordat je hier vertrekt …

Wat ons interesseert is wat de Re-stories die we maken met je doen. Het gaat niet alleen om bereiken, maar vooral om beraken.

Hoe kan dit thema volgens jou ook in Vlaanderen op de politieke agenda komen?

We horen het graag van je in de comments hieronder …