De vrouwelijke oerkracht die eeuwenlang onderdrukt is, is aan een opmars bezig. In Het nieuwe leiden is vrouwelijk inspireert coach, teamfacilitator en spreker Anja Moortgat leiders tot lef, liefde en lust in hun leiderschap. Tijdens het schrijven kreeg Anja begeleiding van schrijfcoach Laurence Verwee. Beiden zijn coöperant van Re-story.

“Er bestaat veel verwarring over vrouwelijke waarden en leiderschap”, begint Anja Moortgat te vertellen over de aanleiding voor haar boek Het nieuwe leiden is vrouwelijk. “Moet je als vrouwelijke leider nu empathisch en zorgzaam zijn, pittig en ambitieus of fluïde?" 

In ons huidige maatschappelijke systeem worden ambitie en groei meer beloond dan dragen, verzorgen en luisteren. Kijk maar naar het verschil tussen de bonussen voor bankiers en de lonen van zorgmedewerkers.

In mijn beleving en door mijn ervaring in het bedrijfsleven zijn we maatschappelijk gezien doorgeslagen in de masculiene waarden. Bedrijven met een masculiene cultuur hebben weinig oog voor feminiene waarden. Dat mag wel eens benoemd worden. 

Masculiene waarden zijn gericht op autonomie, op ‘ik’ en zelfexpressie. Voorbeelden van masculiene waarden zijn: ambitieus, assertief, onafhankelijk, rationeel, actief, weerbaar, zelfvoorzienend, daadkrachtig, besluitvaardig, standvastig, analytisch, competitief en risiconemend.

Op zichzelf is natuurlijk niks mis met die masculiene waarden, maar als die ten koste gaan van het verbinden met het grotere geheel, dan kom je in de problemen. Dan ontbreken feminiene kwaliteiten om te balanceren.

Maar als zij worden gedreven door macht, status en geld zijn vrouwen aan de top vaak als mannen aan de top. Dat leidt ertoe dat zowel mannen als vrouwen uitgeput raken, mensen zich niet gezien voelen en alleen de sterkste wint. 

Eenmaal de sterkste aan de top is, behoudt hij of zij dit gedrag, omdat het hem of haar aan de top heeft gebracht. Anderen gaan dit gedrag kopiëren.

Meer vrouwen aan de top is dus niet de oplossing om een masculiene bedrijfscultuur te doorbreken. Wel de focus op feminiene waarden, zowel in mannen als in vrouwen. 

Feminiene waarden zijn gericht op verbinding, op ‘wij’ en het geheel. Denk aan: zorgzaam, begripvol, empathisch, intuïtief, gevoelig, emotioneel, meegaand, dienstbaar, ondersteunend, bescheiden, coöperatief, voorzichtig, warm, altruïstisch en betrokken bij de wereld.” 

Autonomie, verbinding en vernieuwing

“Begrijp me niet verkeerd: masculiene en feminiene waarden zijn allebei nuttig en nodig”, benadrukt Anja. “Ze zijn gebaseerd op basisbehoeften van mensen: autonomie, verbinding en vernieuwing.” 

Voortbordurend op het werk van psychiater en hoogleraar klinische psychologie Jean Shinoda Bolen heb ik deze kwaliteiten over de archetypische godinnen vertaald naar de context van leiderschap.

Autonomie gaat over je eigen plek durven innemen. Het lef hebben om nieuwe paden te verkennen en een groep aan te voeren.

Alleen vanuit autonomie kan een leider effectief aansturen op resultaat, heldere kaders bieden en weloverwogen beslissingen nemen. De krijgsgodinnen Artemis en Athena staan voor autonomie en bezitten daarom de moed om voorop te gaan en de stam te beschermen. 

Verbinding is het vermogen om je af te stemmen op elkaar. De kracht van een team wordt bepaald door de kwaliteit van de onderlinge relaties. Dat is onontbeerlijk voor succes. De verbindende godin-hoeder

Demeter houdt vanuit mededogen de stam bij elkaar.

Vernieuwing zorgt voor originele oplossingen voor problemen. Het brengt hartstochtelijke leiders voort die een lonkend toekomstperspectief bieden, gebaseerd op de bestaansredenen en de uitdagingen van de stam. De charismatische godin Aphrodite is de magiër van de stam. Haar vermogen om voorbij de horizon te kijken, brengt innovatie en een vleugje magie.

De krijger, de verzorger en de magiër vormen het fundament van een stam. Moed, mededogen en hartstocht zijn hun kracht. Elke leider heeft een unieke blend van deze drie kwaliteiten - lef, liefde en lust - in zich.”

Leiderschap nieuw leven inblazen

Als iemand het enthousiasme waarmee Anja Moortgat over de godinnen en het vrouwelijk leiderschap kan praten, gevoeld heeft, dan is het schrijfcoach Laurence Verwee wel.

Laurence: “Anja sprak zo vol enthousiasme over de vrouwelijke godinnen en de aanleg die vrouwen bij hun geboorte meekrijgen om de leiding te nemen.

Door de eeuwen heen hebben we als maatschappij die kwaliteit laten ondersneeuwen en gemakkelijkheidshalve de superioriteit van het mannelijke leiderschap aanvaard. 

Kan je je voorstellen hoe boeiend het is om die onderdrukte kracht weer naar boven te halen en het natuurlijke, aantrekkelijke vrouwelijk leiderschap nieuw leven in te blazen?”

Laurence vertelt verder: “Ikzelf kon me onmiddellijk vinden in het lef van de krijgsgodinnen Artemis en Athena. De verbindende godin Demeter die voor kracht en liefdevolle samenwerking staat - zoals het communitygevoel van Re story - spreekt me ook enorm aan. 

Moeilijker had ik het om de charismatische godin Aphrodite, die staat voor lust, in een zakelijke context te plaatsen. Anja zelf is een geboren Aphrodite. Ze schreef ongeveer drie keer zoveel over Aphrodite als over de andere godinnen. 

De focus van Anja ligt vooral op schoonheid, creativiteit en innovatie. Aphrodite als visioendraagster, een vrouw met een ziel en een visie.” 

Aphrodite

Over Aphrodite schrijft Anja in Het nieuwe leiden is vrouwelijk: 

Aphrodite bekijkt de wereld niet zoals hij nu is maar zoals die zal worden, omdat ze gepassioneerd verbonden is met wat ze doet en ziet waartoe het kan leiden. Demeter volgt de beweging, terwijl het enthousiasme van Aphrodite de ander meetrekt. Als Aphrodite- leider zie je de potentiële schoonheid in anderen en je begeleidt hen om dat prachtige wezen te worden. Het is een voorrecht om anderen te helpen groeien en ze te zien openbloeien. In zekere zin houdt Aphrodite van elke persoon waarmee ze werkt. Als visioendraagster kijk je voorbij tekortkomingen en ben je voor een ander als wind onder diens vleugels. De criticus speurt naar gebreken. Aphrodite ziet ook de mogelijkheden.

De nuchtere krijgsgodin in jou rolt nu met haar ogen. Wie zegt dat het potentieel aanwezig is? Is dat niet naïef? Als reactie nipt Aphrodite glimlachend van haar virgin mojito en wendt haar gezicht naar de zon. Ze kijkt niet met haar ogen maar met haar hart. Wanneer jij als leider de rol van visioendraagster op je neemt, geef je jouw medewerkers

vertrouwen zodat zij moedig durven opstaan. Dankzij jouw verbeeldingskracht kies je bewust voor de zonnige kant van het verhaal zonder naïef te zijn. Dit doe je door de ander een goed gevoel te geven over zichzelf en hem of haar oprecht te bewonderen. Je hoeft daarom geen verleidingsmechanismen toe te passen. Je bent als vanzelf charismatisch en creëert een werkplek waar anderen graag zijn, omdat ze aangetrokken worden tot jouw innerlijke gloed.

De nieuwe vrouwelijke leider

“De leiderschapsgodinnen Artemis, Athena, Demeter en Aphrodite  vormen het leiderschapskompas”, gaat Anja verder. “In aanvulling op het werk van Bolen richt ik me ook op de innerlijke godin, mijn metafoor om het ware zelf te beschrijven. 

De innerlijke godin is de naald die de richting aanwijst. Ze is het stamhoofd waar de andere godinnen zich op afstemmen. Zij zorgt ervoor dat het geheel meer is dan de som der delen.

Zo wordt een nieuw archetype geboren, een nieuwe leider, eentje die moed, mededogen en hartstocht in de juiste balans weet te combineren.”

Ook in het boek werd ze geboren, herinnert Laurence zich: “Anja en ik voelden dat deze innerlijke godin steeds meer gevoed mocht worden. De eerste maanden van het schrijfproces hield ze zich bijna helemaal afzijdig, maar uiteindelijk eiste ze - uiterst discreet - haar plaats op.” 

“Terecht en nodig”, vult Anja aan: “Ik moest het boek ook schrijven omdat de wereld de unieke kracht van vrouwelijk leiderschap nodig heeft. 

Dit nieuwe vrouwelijke archetype laat de druk van het perfectionisme van de maatschappij niet langer toe, maar aanvaardt wie ze nu is met alles erop en eraan: kwetsbaarheid en kracht. 

Deze nieuwe leider geeft leiding vanuit wie zij of hij werkelijk is en moedigt anderen aan om ook te gaan staan vanuit radicale zelfacceptatie. 

Dit leiderschap met ontwaakt bewustzijn brengt automatisch gevoelens van veiligheid en liefde met zich mee. Het gevoel dat je leven zin heeft en dat je een significante bijdrage levert, hoe klein ook.

Vanuit het ontwaakt bewustzijn ga je van de details naar het bredere plaatje, kom je in contact met gevoelens als innerlijke rust, empathie en mededogen, voel je je verbonden met iets dat groter is dan jijzelf en tegelijk ben je het zelf. Je krijgt flitsen van inzicht, intuïtie, buikgevoel en innerlijke wijsheid. 

Heel vaak worden die innerlijke krachten geactiveerd in crisissituaties. Maar je kan ze ook activeren zonder crisis door met je gedachten een magnetisch veld te creëren dat gelijkgestemden aantrekt.”  

Wake up, grow up, show up 

Anja: “Ik wil met Het nieuwe leiden is vrouwelijk leiders inspireren om hun leiderschap op te nemen vanuit hun feminiene kwaliteiten, zonder hun masculiene energie te onderdrukken.

Uiteindelijk gaat het erom elk mens te inspireren om de masculiene en feminiene kwaliteiten in zichzelf te balanceren, ongeacht gender. 

Met leiderschap verwijs ik daarom ook niet alleen naar mensen met een leidinggevende rol, maar ook naar wat ieder van ons te doen staat en hoe we daarin persoonlijk leiderschap kunnen opnemen.

Daarom doe ik in het slothoofdstuk de oproep: wake up, grow up, show up. Dit komt van de Amerikaanse filosoof, auteur en spiritueel leraar Marc Gafni. Wakker worden, opgroeien en jezelf laten zien is de route naar de troon van de innerlijke godin en haar magnetisch leiderschap. 

Wakker worden betekent je bewust worden van wie je echt bent. Ontwaken is beseffen dat de wereld meer is dan wat je met je ogen waarneemt. De zichtbare realiteit staat niet los van, maar wordt gedirigeerd door een onzichtbaar veld van informatie dat ons voedt met dromen en inspiratie.

Opgroeien is de innerlijke scholingsweg. Het gaat om het leegmaken van je emotionele rugzak, je mentale bagage opruimen. Feminiene kwaliteiten zoals zorgzaamheid en betrokkenheid zijn hiervoor een ingang. 

Leiderschap opnemen betekent dat je jezelf laat zien, jouw unieke leven leidt en jouw unieke geschenken geeft. Wanneer jij een leven leidt dat van jou is en van jou alleen, kom je thuis bij jezelf. 

“Hoe mooi is dat!” reageert Laurence: “Ik ben altijd uiterst ontroerd als ik voel dat een boek begint te leven, me meeneemt naar nieuwe oorden, me verrast en ontroert. 

Als ik dat voel, weet ik dat de lezer zich ook aan het boek zal laven. Is iets mooier dan voelen dat de lezer een ander mens kan worden door het lezen van dit boek en zich met de godinnen te verbinden?”

Een vraag aan jou voordat je hier vertrekt …

Wat ons interesseert is wat de Re-stories die we maken met je doen. Het gaat niet alleen om bereiken, maar vooral om beraken.

Welke leiders ken jij die moed, mededogen en hartstocht in de juiste balans weten te combineren?

We horen het graag van je in de comments hieronder …