📖 Cultureghem, een alternatieve samenleving waar iedereen zich op zijn plek voelt
Cultureghem, een dorpje in een stad. Een wereldstad. Brussel. ‘Een plek waar ontmoeten en delen centraal staat voor alle Brusselaars’, zo staat op hun website. Dat én meer, als je het mij vraagt. Zeker na de rondleiding en het gesprek dat Re-story coöperant en bestuurslid Arian van Rijssen en ik hebben met Philippe De Bont, master of the grounds.
Abattoir (bron foto: website Cultureghem)
De Abattoir, een overdekte marktplaats van tienduizend vierkante meter waar vroeger veehandel werd gedreven, is nu een ontmoetingsplaats voor iedereen: jong en oud, mensen van ver en dichtbij, rijk en arm, met en zonder papieren, met en zonder kansen …
Cultureghem mag deze plek gebruiken voor het verwezenlijken van hun droom: ‘We dromen van een wereld vormgegeven door wederzijdse hulp en delen waar burgers, in plaats van elkaar kruisen zonder elkaar te zien, elkaar beschouwen als één grote familie! Een alternatieve samenleving waar iedereen zich op zijn plek voelt, waar iedereen zijn talenten ontdekt en inzet. Door ons de publieke ruimte toe te eigenen en door deze met de bewoners levendig te maken, kan deze droom werkelijkheid worden.’
Vanuit deze droom worden een aantal concrete acties opgezet, onderverdeeld in drie categorieën: Space, People, Food.
Grootste overdekte speelplaats van Brussel
In de categorie Space creëerden de initiatiefnemers onder andere KETMET, de grootste overdekte speelplaats van Brussel. ‘Ket’ is het Brusselse woord voor jongere. ‘Met’ betekent markt. Iedere woensdagnamiddag vindt KETMET plaats en wordt de Abattoir omgebouwd tot een ontmoetingsplaats voor kinderen en hun ouders.
Letterlijk omgebouwd: houten mobiele units worden uit een loods gereden tot onder de overdekte hal. Elke unit heeft een eigen invulling. Een unit noemt bijvoorbeeld ‘chill’ waar allemaal kussens en dekentjes liggen om een plekje om te toveren tot chillplek.
In een andere unit liggen onder andere ballen en badmintonraketten in. Aan nog een andere unit kan een boksbal gehangen worden.
KETMET (bron foto: website Cultureghem)
Er is een unit waaruit tafeltjes klappen zodat ouders en kinderen kunnen zitten en samen met melk, deeg en eieren koekjes kunnen maken. Een unit met levensgrote mecano-stukken om iets te bouwen. En ga zo maar door.
Een team van vrijwilligers, het dreamteam van Cultureghem, helpt op woensdag mee om de kinderen een zorgeloze, fijne namiddag te bezorgen. Maar vrijwilligers doen veel meer. En zijn ook veel meer.
Zo vertelt Philippe dat in de Abattoir elke zondag de grootste markt van België in groenten, fruit, vlees, vis, textiel, kruiden, brocante en zoveel meer plaatsvindt.
Elke week drie tot vier ton weggegooid voedsel
“Het is niet ok dat de armen moeten eten uit de afvalbak van de rijken. Maar zoveel voedsel weggooien is ook niet ok.”
Vanuit de categorie Food is de actie ‘COLLECTMET’ gestart: twintig tot dertig vrijwilligers verzamelen elke zondag na de markt drie tot vier ton onverkochte groenten en fruit. Die kunnen niet verkocht worden omdat ze een rot plekje hebben, de blaadjes er niet fris genoeg uitzien, het fruit te zacht aanvoelt …
Elke week drie tot vier ton groenten en fruit! Drie tot vier ton weggegooid voedsel! Philippe vertelt ons: “Het is niet ok dat de armen moeten eten uit de afvalbak van de rijken. Maar zoveel voedsel weggooien is ook niet ok.”
COLLECTMET (Bron foto: website Cultureghem, fotograaf: Marnix Krekels)
Na het ophalen worden deze tonnen groenten en fruit over kratten verdeeld en door vrijwilligers uitgedeeld aan iedereen die er nood aan heeft. En meer. Want er wordt niet gevraagd naar je inkomen of je nood.
Iedereen die ‘wil’, kan een krat ophalen. “Natuurlijk zijn er profiteurs bij, maar als we acht mensen bereiken die een krat durven ophalen omdat ze het echt nodig hebben en hen niks gevraagd wordt, is ons doel bereikt.”, zegt Philippe.
Voor mensen die er tijdens de pandemie niet geraakten, werden kratten met de fiets en aanhanger rond gebracht.
DREAMKITCHEN
Vanuit die enorme hoeveelheid groenten en fruit kwam de groep vrijwilligers, het dreamteam, met het idee om eten te koken en een solidair restaurant te starten. Dat stond niet in het plan van Cultureghem, het is nu wel hun grootste project.
Omdat het idee uit het dreamteam kwam, is het project DREAMKITCHEN gedoopt. Net als bij de speeltuin op woensdag bestaat de keuken ook hier uit allerlei mobiele units met elk een naam.
DREAMKITCHEN (bron foto: website Cultureghem)
Marie is de unit met de afwasbak. Marie, een vaste waarde als het om de afwas ging, is inmiddels overleden, maar blijft via deze unit toch voortbestaan. Een unit met een gasfornuis erin, kreeg de naam ‘papier’, verwijzend naar de mensen zonder papieren.
Zomer en winter kan iedereen bij DREAMKITCHEN komen eten. En betaalt daarvoor wat hij/zij/hun kan.
Arian en ik hebben trotse mensen gezien. Mensen met een glimlach. Mensen die ons warm onthalen. Ons welkom hebben laten voelen. Voor ons voelde het wat onwennig omdat we bij DREAMKITCHEN voorrang kregen als ‘mensen met een reservatie’ en omdat we een dubbele portie kregen.
Philippe neemt ons na het eten nog mee naar de keuken. Ik zie een glinstering in de ogen van de kok als ik hem in mijn beste Frans zeg dat het heel lekker was.
In de keuken staat een mobiele unit met daaronder een opslagplaats voor vier kratten groenten, fruit, keukengerei en kruiden. Die ‘keukentafel’ hebben ze uitgevonden tijdens de pandemie. Omdat, als ze onder die tafel een onderstel op wielen schuiven, ze deze mobiele unit kunnen koppelen aan een fiets en zo scholen kunnen gaan bezoeken.
Op die manier konden ze - ondanks de contactbeperkingen - toch doen wat ze te doen hadden: kinderen vertellen over Cultureghem en hen beraken met ‘andere’ dagelijkse verhalen dan ze over het algemeen kennen.
Gevoel van eigenwaarde en identiteit
“De vrijwilligers zelf hechten enorm veel waarde aan hun pasje. Een stom plastiekske. Maar dat geeft hen een gevoel van eigenwaarde. Een gevoel van identiteit!”
Na de keuken eindigt de rondleiding in een gebouw met balie waar in een fichebak alle pasjes van de vrijwilligers zitten. Het waren er veel. Met op elk pasje een streepjescode. “Iedere vrijwilliger vragen we om in te checken als ze starten met werken en uit te checken als ze stoppen.
Niet om hen te controleren. Wel om voor de verzekering te kunnen aantonen hoeveel uren vrijwilligerswerk per maand worden gepresteerd.
De vrijwilligers zelf hechten enorm veel waarde aan dit pasje. Een stom plastiekske. Maar dat geeft hen een gevoel van eigenwaarde. Een gevoel van identiteit!”
Dreamteam (bron foto: website Cultureghem)
Zo een bijzonder initiatief verdient aandacht, steun (financieel en anders). Als dat geen restory is! Ongelooflijk wat deze plek in ons losmaakte: een warm, welkom gevoel. Een gevoel van dankbaarheid en ontzag: mensen arm als het om materiële zaken gaat, maar zo rijk!
Hoe ik bij dit prachtinitiatief kwam? Arian en ik hadden afgesproken in Brussel. Ik zou kijken waar we konden lunchen. Aangezien ik Brussel niet ken, zocht ik op internet met de zoekwoorden ‘duurzaam restaurant Anderlecht’. DREAMKITCHEN kwam als tweede resultaat naar boven.
Ben je in de buurt van Brussel? Neem dan zeker de afslag ‘Anderlecht’ en breng een bezoek aan dit fantastische initiatief!
Philippe zijn taak is de mensen met een glimlach de dag laten starten en afsluiten. Met een glimlach verlieten Arian en ik ook deze bijzondere plek!
Een vraag aan jou voordat je hier vertrekt …
Wat ons interesseert is wat de Re-stories die we maken met je doen. Het gaat niet alleen om bereiken, maar vooral om beraken.
Welk prachtinitiatief zie je in jouw buurt en verdient ook meer aandacht?
Vertel het in de comments hieronder …