Z.E.B.R.A. een bedrijfsmodel voor de toekomst
Zebra is een bedrijfsmodel dat een financieel stabiele bedrijfsvoering en een hoger doel in evenwicht brengt. Maar het is nog zoveel meer dan dat! Zebradenken kan weer begeestering en bezieling brengen door de cultuur, het kapitaal en de gemeenschap te creëren voor de volgende economie, de zebra-economie. We hebben dat vervat in een acroniem Z.E.B.R.A.: Ziel Ecosysteem Balans Regeneratie Aandacht.
Het zebrabedrijfsmodel is ontstaan in de startupcultuur van de Verenigde staten waar durfkapitalisten vooral geïnteresseerd zijn om te investeren in unicorns: een startup die meer dan 1 miljard dollar waard is. Dat is de maatstaf voor succes. Het maakt daarbij niet uit of buiten het kapitaal enige waarde wordt toegevoegd.
Systempreneur Mara Zepeda en voormalig journalist Jennifer Brandel claimen in een essay dat je hier op Re-story in het Nederlands kan lezen de term ‘zebra’ en pleiten voor alternatieve financieringsmodellen voor bedrijven.
Voor zebrabedrijven is groei meer dan cijfers. Groei is impact: lokale gemeenschappen versterken, geluk van medewerkers bevorderen, het leven van klanten verbeteren, culturele verandering stimuleren …
Om het zebragedachtegoed uit te dragen starten Mara Zepeda en Jennifer Brandel in 2017 de coöperatie Zebras Unite waarvan Re-story sinds 2021 coöperant is en als Ghent Chapter ervan het zebradenken en het zebrabedrijfsmodel in België en Nederland mee op de kaart zet.
Zebrabedrijven zijn cruciaal om de wereld in een andere richting te sturen. Het zebrabedrijfsmodel is een antwoord op het eenzijdig op groei gerichte economisch denken dat heeft geleid tot veel van de crises waarmee we vandaag in onze economie, onderwijs, zorg en de samenleving geconfronteerd worden.
Het zebradenken kan weer begeestering en bezieling brengen door de cultuur, het kapitaal en de gemeenschap te creëren voor de volgende economie, de zebra-economie.
Dat komt tot uiting in het door Re-story uitgewerkte acroniem ervan.
Z.E.B.R.A.
De Z staat voor Ziel & zingeving
Een zebrabedrijf heeft een ziel. Het wordt gedreven door passie, ethiek en een hoger doel. Wat is de visie? Wat zijn de waarden? Niet in dure woorden, maar terug naar de oorspronkelijke droom die de oprichter(s) bezielde(n)? Als medewerkers - het kloppend hart van een bedrijf - de ziel van het bedrijf voelen en dragen, geeft het hen zin en betekenis en voelen zich betrokken.
De E staat voor Ecosysteem
Zebrabedrijven zijn een ecosysteem, een levend organisme waarbij alle organen - de hokjes en silo's - met elkaar verbonden zijn en samenwerken. Ze maken deel uit van een groter geheel van medewerkers, leveranciers, klanten, buurtbewoners …
De B staat voor Balans
Balans tussen winst, mensen en omgeving (people, planet & profit). Die evenwichtige balans is als yin en yang: mannelijk-vrouwelijk, werk-privé ...
De R staat voor Regeneratie
Regeneratie gaat niet alleen om het vermogen te behouden (duurzaamheid), maar ook om te herstellen en te verbeteren. Een regeneratief systeem herstelt zichzelf, versterkt zijn omgeving en bevordert welvaart en welzijn van alle betrokkenen. Regeneratie is langetermijndenken.
De A staat voor Aandacht
Een zebrabedrijf zijn, worden en blijven vraagt aandacht. Aandacht voor diversiteit en inclusie. Aandacht voor ethiek. Aandacht voor kwaliteit. Aandacht voor gezondheid. Aandacht voor systemisch en holistisch denken. Dat vraagt ook om leiderschap dat aandacht heeft voor wat leeft en speelt in en buiten de organisatie.
> Lees hier meer over de verschillende letters van het acroniem
Zebraboek
Momenteel schrijven we aan een boek over het zebradenken, het zebrabedrijfsmodel met cases van zebrabedrijven. Dit doen we samen met economieprofessor, filosoof en voormalig hoofdeconomist van de Europese Commissie Rudy Aernoudt die als Re-story coöperant het zebragedachtegoed bij Re-story bracht. Daarnaast zijn bij het boek ook Re-story coöperanten Greet Verbruggen en Isabelle Hoebrechts betrokken. Het boek verschijnt in september 2025.