📖 Pelgrimsdagboek Valérie Carrette over de krui-tocht met honderden kinderdromen voor de aarde
Opnieuw was Henry Mentink op krui-tocht. Met een kruiwagen vol aarde en dromen van kinderen voor de aarde vertrok hij uit Varik, bij Nijmegen in Nederland. In wisselend gezelschap kwam hij na 45 dagen stappen op 5 juni 2024 aan bij het hoofdkantoor van UNESCO in Parijs. Daar ijverde hij nog eens om de Aarde op de Werelderfgoedlijst te zetten. Tijdens de laatste dagen (van dag 42 tot dag 44) rond en in Parijs sloot Valérie Carrette bij de kruitocht aan en hield ze voor Re-story een pelgrimsdagboek bij.
Henry Mentink met kruiwagen in Parijs
Henry Mentink reikte naar me uit omdat hij had gezien dat ik op het Festival van Verbinding 2023 zou gaan vertellen over mijn pelgrimstochten Via Francigena in Italië en Camino Mozárabe in Spanje.
Tijdens deze pelgrimstochten werd ik geconfronteerd met de werkelijke toestand van de natuur en de aarde. De enorme droogte, de gebarsten aarde, de intensieve akkerbouw, de zover-je-kan-kijken-olijfgaarden en het gebrek aan schaduwplekken voor dieren lieten een diepe indruk op me na.
Als pelgrim met een minimum aan water door deze landschappen stappen op het ware tempo van de mens heeft mijn bewustzijn over hoe weinig zorgzaam wij mensen met de aarde én onze ware natuur omgaan verscherpt.
Het zal je dan ook niet verbazen dat Henry’s droom om de aarde op de Werelderfgoedlijst te plaatsen bij me resoneert.
Dat hij daarvoor te voet met een kruiwagen naar Parijs stapt, spreekt een pelgrim tot de verbeelding. Met hem onderweg ontdekte ik hoe zijn kruiwagen onze verbondenheid met de aarde symboliseert en de zorg die ze nodig heeft.
Een krui-tocht waarbij de pelgrims tal van initiatieven bezoeken die zorg dragen voor de aarde en het herstellen de aarde in haar natuurlijke staat op zich nemen. (Eerder schreven we al op Re-story dat je die mensen en initiatieven elke tien kilometer kan vinden).
Of zoals Henry het zegt: 'We hebben veel genomen van de aarde, het is tijd om terug te geven’. De aarde is immers onze thuis.
Parc Rousseau
Dag 42. Ermenonville
We hebben afgesproken in Ermenonville, een pittoresk dorp in het departement Oise in Frankrijk. Bij het binnenrijden van het dorp ligt aan mijn rechterzijde een prachtig park, genoemd naar Jean-Jacques Rousseau.
Mijn pedagogenhart maakt een sprongetje: hoe bijzonder is het om net op die plek aan te sluiten bij de Krui-tocht!
Een van de belangrijkste werken van Rousseau is Émile, ou de l’éducation uit 1762, waarin hij zijn ideeën over opvoeding en de ontwikkeling van het individu uiteenzet.
Hij introduceert in dit werk ‘l’homme naturel’ of ‘de natuurlijke mens’, en beschrijft een pedagogische methode die een kind in harmonie met de natuur laat opgroeien.
Is dat niet waar het in de Krui-tocht ook over gaat: hoe kunnen wij als mens in harmonie met de natuur leven?
Op het terras van een authentieke dorpsbrasserie ontmoet ik de pelgrims. De wandeltocht voor vandaag zit erop. Ietwat later schuiven Hilde en Bob aan. Zij ontwikkelen in Ermenonville een initiatief rond holistisch en gezond leven.
Een passage van het gezelschap langs De Droomgaard van Eric Boydens in Ranst bij het begin van de tocht, heeft ertoe geleid dat wij vanavond bij Bob en Hilde te gast zijn.
Zo gaat dat op pelgrimswegen: de niet geplande tijd laat zich soms invullen door verrassende ontmoetingen en bijzondere overnachtingsplekken.
Voordat we naar het gasthuis gaan, nemen Hilde en Bob ons nog even mee naar het park en wandelen we op de paden waar Rousseau zoveel van hield.
Bob leest een prachtige tekst voor nabij het eiland waar Rousseau ten ruste is gelegd. Een beklijvend moment waar tijdslijnen zich met elkaar verweven en de toekomst richting geven:
“In de stilte van de avond, onder de sterrenhemel waar Rousseau zo vaak over mijmerde, kan men de echo's horen van zijn woorden die pleiten voor een harmonieuze relatie tussen mens en natuur. Terwijl Henry zijn pad vervolgt, begeleid door de geest van Rousseau en de schaduwen van de eeuwenoude bomen, bereidt hij zich voor om de vertegenwoordigers van UNESCO te ontmoeten. Zij zijn de hoeders van het culturele en natuurlijke erfgoed van onze wereld, en Henry zoekt hun steun in zijn queeste om de aarde te beschermen tegen ongebreidelde exploitatie.”
Na de wandeling werden we opgewacht door een schepen en de vorige burgemeester van Ermenonville. Symbolisch wordt een schepje aarde aan de kruiwagen toegevoegd en begraven de notabelen een briefje van honderd euro met zaadjes – volgens Henry de hoogste interest dat een briefje van 100 euro kan opbrengen – in een bloemenperkje bij het stadhuis.
We sluiten de avond af met een dynamisch gesprek over de toekomst van de geneeskunde. Moe én voldaan mag ik slapen in de enige echte Ridderkamer van Ermenonville.
Dag 43. Verbaasde blikken
De ochtend ontvouwt zich en de zon straalt heerlijk de huiskamer van Hilde & Bob binnen waar we worden verwend met een heerlijk ontbijt. Zo verwend dat we toch best eens vaart beginnen maken.
Vandaag staan een bezoek aan coworking space Make Sense en de Academie pour le Climat op het programma.
Kort na de middag wandelen we via Le jardin du Luxembourg en Le Jardin des plantes door de straten van Parijs. Het is opvallend hoe de groene oases in de stad plekken van rust, ontmoeting en ontspanning zijn. Hoe de plantengeuren de zware Parijse lucht verfrissen en een aangename schaduw bieden. Voor mij zijn dit soort plekken een verademing.
We bewegen ons als een zwerm door de Parijse straten met een kruiwagen met schepjes aarde van tientallen plekken in Nederland, Vlaanderen, Brussel, Wallonië en Frankrijk en een boek vol dromen van schoolkinderen van alle leeftijden voor de aarde.
Al de hele tocht nodigt de kruiwagen voorbijgangers uit om te vertragen en even stil te staan. In Parijs doorbreken we de dagelijkse routine in de drukke straten en ontmoeten we al eens een verbaasde blik. Misschien vertellen mensen thuis of op hun werk wel over een man met een kruiwagen met kinderdromen voor de aarde.
Door het kilometerslang dragen van de kruiwagen dringt het steeds meer tot me door hoe krachtig de Krui-tocht is als je er werkelijk contact mee maakt.
Als je in de beleving gaat staan. Stap voor stap. Het voelt heel triviaal én krachtig en spreekt mijn medeverantwoordelijkheid aan voor de honderden dromen van kinderen voor de aarde.
Ondertussen zijn we aangekomen bij Make Sense. Het is druk in de co-working space en er is weinig tijd om ons te ontvangen.
De komende twintig minuten neemt Antoine ons mee in de ontstaansgeschiedenis en wat hen vandaag bezighoudt.
Make Sense is in 2010 ontstaan vanuit het vraagstuk: wat als burgers ondernemers zouden kunnen helpen bij het ontwikkelen van hun ecologische en sociale projecten? En wat als studenten daaraan zouden kunnen bijdragen?
Zo ontstonden eerste ontmoetingen tussen de wereld van het maatschappelijk middenveld, studenten en ondernemers. In een volgende stap hijsden de initiatiefnemers bedrijven aan boord om hen te helpen het roer om te gooien en van binnenuit veranderen.
Collectieve intelligentie, samenwerking en plezier zijn de waarden waarop Make Sense navigeert, wat zich ook weerspiegelt in de tools die ze ontwikkelden.
Ondanks hun succes ziet Make Sense te weinig systemische veranderingen en zien daarom een scenario van polycrisis opdoemen.
Het bracht hen ertoe om nieuwe vragen te stellen en een nieuw manifest te schrijven voor de acties die ze in de komende tien jaar om de wereld voor te bereiden op verandering
“We hebben weinig tijd, maar we laten ons niet ontmoedigen. We zijn onvermoeibare optimisten, we werken aan een inclusieve en duurzame wereld en - zonder naïef te zijn - geloven we dat dit binnen ons bereik ligt. Om dit te bereiken richten we ons de komende tien jaar op (re)empowerment, veerkracht opbouwen, het op grote schaal mensen mobiliseren en verbeelding cultiveren.”
We sluiten dag 43 van de Krui-tocht af bij de l'Académie pour le Climat. De klimaatacedemie organiseert workshops, lezingen, filmvertoningen, tentoonstellingen en evenementen.
Alle activiteiten worden gratis aangeboden en zijn voor iedereen toegankelijk! Je kan er ook in alle rust op het binnenplein een drankje en hapje nuttigen of een boek lezen.
We sluiten de dag af met een foto van het hele gezelschap voor het nabijgelegen Stadhuis van Parijs.
Dag 44. 500.000 zaden per hectare
Morgen arriveert Henry bij UNESCO in Parijs. Ik vertrek vanavond alweer terug naar huis en zal de ceremonie bij UNESCO helaas niet bijwonen. Mijn medepelgrims verzekeren me dat vandaag het hoogtepunt van mijn korte bezoek aan de Krui-tocht zal zijn.
In de ochtend bezoeken we een Steinerschool gelegen op een prachtig domein vol bomen en ontvangen de kunstzinnige tekeningen die de kinderen van kleuter en lagere schoolleeftijd hebben gemaakt. De boodschappen die kinderen neergepend hebben, zijn niet mis te verstaan.
De tocht trekt verder tot we halt houden bij een terrein van 35 hectare tussen drie drukke spoorwegverbindingen, ontmoeten we Agnes. Zij is al twintig jaar bezig om deze dode plek om te toveren tot een bloeiend ecosysteem vol bomen, planten, dieren en vogels.
In de luwte van een appelboom vertelt ze dat deze plek ooit werd bewoond door Neanderthalers en dat er ongeveer 1500 jaar geleden een Romeins dorp was gevestigd.
Het gesprek wordt regelmatig onderbroken door een voorbij zoevende TGV. Vijfentwintig jaar geleden bracht de constructie van de TGV-spoorlijn zware machines en bouwactiviteiten naar deze historische plek en vestigden zich hier arbeiders in karige bouwvakkerscabines.
De bodem is door dit machinaal geweld enorm verarmd, vervuild en verhard. Agnes stelde de Franse spoorwegen met steun van verschillende wetenschappers voor om bomen te planten.
Er werden drie alternatieve methoden bedacht voor de regeneratie van de bodem en het landschap: mulchen met organisch materiaal, zaaien in plaats van planten, en het aanleggen van heggen zodat vogels en andere dieren op natuurlijke wijze voor vergroening zouden zorgen.
In deze sterk verarmde grond zou het planten van bomen geen goed idee zijn en een weinig veerkrachtig ecosysteem opleveren. Agnes en de wetenschappers kozen ervoor om met onbewerkte zaden te werken en ze lieten de tijd én de intelligentie van de zaden hun werk doen.
Na drie jaar telde Agnes 15.000 planten op 200 percelen van 1000 vierkante meter. Dit was het resultaat van het zaaien van 500.000 zaden per hectare.
Het landschap transformeerde van een kaal maanlandschap naar een mozaïek van bloemen, en uiteindelijk naar een groene oase met een grote diversiteit aan planten en bomen.
Elke fase werd nauwgezet gevolgd en gedocumenteerd en leidde tot de eerste Guide de reconnaissance d’espèces ligneuses au stade juvénile.
De boeren in de omgeving kregen interesse in het project van Agnes, wat leidde tot de oprichting van de vereniging Agrof’île die zich inzet voor de integratie van bomen in de landbouwsystemen van de regio Île-de-France. Dit moet zorgen voor het herstel van het land en de landschappen.
Terwijl mijn tochtgenoten nog een rondleiding krijgen op het terrein, keer ik onder de indruk van al die mooie mensen en initiatieven terug naar België. Dankbaar voor de uitnodiging om nog een paar dagen te mogen meestappen, zwaai ik Henry en zijn mede pelgrims uit.
Een vraag aan jou voordat je hier vertrekt …
Wat ons interesseert is wat de Re-stories die we maken met je doen. Het gaat niet alleen om bereiken, maar vooral om beraken.
Had jij als kind een droom voor de aarde?
We horen het graag van je in de comments hieronder …